همه چیز درباره گل زعفران: زعفران زراعی مانند زعفران های زینتی گیاهی است علفی، دائمی و دارای ساقه های زیر زمینی یا بنه می باشد که در بین کشاورزان به پیاز زعفران مشهور است. پوشش روی بنه از نوع الیاف طولی موازی به رنگ قهوه ای است.
در رأس پیازها بسته به درشتی و شادابی آنها از ۴-۱ جوانه رأسی دیده می شود. جوانه های رأسی گل و برگ تولید می کنند. پیاز جدید اغلب در بالای پیازهای قبلی بوجود می آید و به همین دلیل پیازهای جدید به سطح خاک نزدیک می شوند.
از لحاظ ریخت‌شناسی، دسته‌بندی زعفران از طریق مشخصه‌ها و ریخت برگ، کلاله، خامه، گلبرگ، کاسبرگ، پیاز (سوخ) و چمچهٔ آن انجام می‌گیرد.
معمولا تعداد گلبرگ ها 5-6 می‌باشد و به رنگ سوسنی دیده می‌شود.
مهم‌ترین بخش گل زعفران است که «زعفران» از آن بدست می‌آید. «کلاله» به بخش‌های مختلف «سَرگل»، «پوشال»، «دسته»، و «کُنجه» تقسیم می‌شود. مرغوبترین زعفران از «سرگل» کلاله بدست می‌آید که سرخ‌ترین بخش آن است.
رنگ کلاله که به میزان کارتنویید و لیکوپن موجود در آن بستگی دارد، از قرمز پررنگ تا نارنجی کمرنگ دیده شده‌است. کلاله سه‌شاخه‌است و اندازهٔ آن نسبت به خامه که تعداد آن نیز سه عدد می‌باشد، متفاوت است. ممکن است بلندتر، کوتاه‌تر، و برابر با آن باشد. همچنین طول آن نسبت به گلبرگ‌ها نیز متفاوت است.
در ایران همهٔ گونه‌های مختلف بلندتر، کوتاه‌تر و تا اندازه‌ای برابر زعفران وجود دارند. لبهٔ کلاله در انتهای آن حالت چین‌خورده دارد که در برخی ارقام زعفران بسیار بیشتر دیده می‌شود. عرض دهانهٔ آن نیز بستگی به گونه‌های آن از پهن تا نازک می‌باشد. رنگ لبهٔ انتهایی کلاله دارای رگه سفیدی است که بسته به گونه‌های متفاوت، می‌تواند کم یا زیاد باشد.
زرد رنگ است که در برخی گونه‌ها مانند زعفران خزری بسیار پررنگ و در گونه‌هایی دیگر مانند زعفران زاگرسی کمرنگ تر می‌باشد. این تفاوت رنگ به نسبت کارتنویید موجود در آن‌گونه بستگی دارد.
هر کدام ۳ تا و ضخامت آنها نیز می‌تواند کم تا زیاد باشد.
شکل عمومی سوخ می‌تواند بیضوی پخ، لوزی، تخم‌مرغی، دایره‌ای یا بیضوی پهن باشد. یکی از صفات مورد بررسی پهنای گردن آن می‌باشد که ممکن است خیلی باریک، باریک و تا بسیار پهن دیده شود. شکل قاعدهٔ پیاز زعفران ممکن است گرد یا تورفته باشد.
دیده شده که ضخامت قطر آن در ابتدا و انتها و وسط سوخ شکل آن را متفاوت کرده‌است. شکل سوخ از لحاظ استفادهٔ بازار از صفات بسیار مهم آن می‌باشد. در پیاز زعفران حالت چندقلویی نیز، چنانچه در بیشتر گیاهان دارویی که دارای پیاز هستند، با درصد بسیار پایینی وجود دارد.
پیاز زعفران دارای الیاف قهوه‌ای‌رنگ است که در برخی گونه‌ها بسیار فشرده و در گونه‌هایی دیگر کم‌پشت‌تر می‌باشد و از ورای آن رنگ سفید پیاز به وضوح دیده می‌شود.
اولین اندامی است از زعفران که به محض جوانه زدن و به شکل برگی سوزنی در سطح خاک دیده می‌شود. چمچه‌ها در برخی ارقام بسیار بلند هستند و اکثراً در ارقام پابلند زعفران دیده می‌شوند. در بیشتر ارقام متوسط آن نیز وجود دارند و در ارقام پاکوتاه زعفران به صورت بسیار کوتاه نیز دیده می‌شوند.
این گل زیبای جام مانند می تواند از پاییز تا بهار رنگ و طراوت خاصی را به حیاط شما ببخشد. انواع زعفران، پرورش ساده و راحتی دارند و زحمت کمی برای پرورش آنها لازم است؛ تقریباً می توان گفت که این گیاه از هر گونه آفت عاری می باشد. می توان از این گیاه در گوشه و کنار حیاط و زیر درختان استفاده کرد. همچنین کاشت آنها در گلدان می تواند منظرۀ بسیار زیبایی را ایجاد نماید.
زعفران را به دو روش زیر می‌توان کاشت :
این روش ساده ترین روش تکثیر زعفران است. پس از چندین سال می توانید پیاز یا هستۀ اصلی گیاه را از خاک بیرون آورده و آن را تقسیم کنید و دوباره بکارید.
برخی از گونه های این گیاه، به صورت طبیعی دور و بر حیاط به بذر پاشی می پردازند. این بذرها را می توان از خود گیاه هم جمع آوری کرد. بعضی از بذرهای ترکیبی احتمال پرورش گلهای متفاوت را دارند. بذر را در خاک مناسبی که آب را به خوبی تخلیه می کند بکارید. اغلب پس از 3 سال گلدهی می کنند.
خاک مناسب جهت کاشت و پرورش زعفرانزعفران در زمین های شور، رسی یا خیلی شنی رشد نمی کند بلکه بهترین نوع خاک برای رشد آن خاک شنی ـ رسی است که مقدار کمی آهک داشته باشد، PH خاک باید بین 8 ـ 7 بوده، خاک مزرعه حاصلخیز و شیرین بوده و از علف های هرز پاک باشد در ضمن کاشت گیاه زعفران را باید در زمینی باشد که از چند سال قبل در آن زعفران کشت نشده باشد.
دمای لازم برای کاشت زعفرانبه طور متوسط زعفران در مناطقی که حداکثر دمای ۳۵ الی ۴۰ درجه سانتیگراد و ارتفاع بین ۱۳۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا و زمستان متوسط با تجربه چند بار ( ۳ الی ۵ بار ) یخ زدگی و دمای حداقل -۵۰ درجه، عملکرد خوبی را به جا می گذارد.
مقدار و نوع کود برای کاشت زعفران:گیاه زعفران به مواد غذایی فراوانی احتیاج دارد. از دادن کود تازه حیوانی بایستی خودداری شود و فقط کود پوسیده استفاده نمود. به طور کلی در هر هکتار زعفران کاری نیاز به 50 ـ 30 تن کود حیوانی پوسیده به همراه 200 کیلوگرم کود شیمیایی مثل فسفر و پتاس به زمین داده می شود. مصرف 100 کیلو کود اوره به همراه 15 ـ 10 تن کود حیوانی برای هر سه سال یک بار می تواند بهترین پیشنهاد برای کشاورز زعفران کار به حساب آید.
نحوه آبیاری بعد از کاشت زعفرانپس از کاشت پیاز زعفران در زمین مزرعه را باید بلافاصله آبیاری کرد در صورتی که قبل از کاشت زعفران مزرعه آبیاری شده باشد می توان آبیاری را چند روز پس از کاشت انجام داد. زعفران گیاهی است مقاوم به کم آبی و اولین آبیاری پاییزه باید حتما 15 روز قبل از بیرون آمدن ساقه گل ها انجام گیرد.
پس از کاشت پیاز زعفران تا زمان برداشت محصول مزرعه را فقط یک بار باید آبیاری نمود چون زعفران گیاهی مخصوص مناطق خشک است بنابراین به آب زیاد احتیاج ندارد ولی اگر بعد از برداشت محصول در طول زمستان چند آب به مزرعه داده شود، به درشت شدن پیاز زعفران کمک می کند.
مرحله برداشت زعفران شامل چیدن گل و جدا کردن کلاله از گل می باشد. عمر گل ها ۳ تا ۴ روز می باشد و اگر به موقع برداشت نشود از بین خواهد رفت. همچنین اگر گل ها مدت زیادی در معرض هوای گرم، باد و نور خورشید قرار گیرد، کیفیت رنگ و عطر آن کمتر شده و از مرغوبیت زعفران کاسته می گردد.
در زعفران پوشال، خامه زعفران (بخش سفید رنگ) از زیر گل جدا می‌شود، به صورتی که کلاله‌ها دارای ١-٣ میلی‌متر خامه خواهند بود. در انتهای کلاله‌های سه شاخه زعفران، مقداری زردی یا سفیدی به چشم می‌خوردکه شکل پوشال مانندی به آن می‌دهد؛ به همین علت زعفران پوشال نام گرفته است. زعفران پوشال به دو نوع پوشال قلمدار و پوشال معمولی تقسیم می‌شود. این مدل زعفران براساس درشتی و فرخوردگی کلاله و میزان خامه متصل به آن از ۱ تا ۳ درجه‌بندی می‌شود. به زعفران پوشالی که دارای کلاله‌های ضخیم و صاف، بدون فرخوردگی و دارای خامه (ریشه) کمتری باشد پوشال قلمدار و به زعفران پوشالی که دارای کلاله معمولی و فرخورده با خامه بیشتری است پوشال معمولی می‌گویند.
این مدل زعفران رنگدهی وظاهری فوق العاده داشته و بسیار معطر است. در این نوع زعفران سه رشته کلاله به هم متصل بوده و صاف و بدون شکستگی‌اند (برعکس زعفران سرگل که کلاله‌ها دارای شکستگی است). همین امر باعث شده که این نوع زعفران ظاهر بهتر و قیمت بالاتری نسبت به زعفران سرگل داشته باشد اما افراد ترجیح می‌دهند زعفران سرگل خریداری کنند که رنگدهی و عطر یکسانی با زعفران نگین دارد از طرفی دارای قیمت کمتری می‌باشد. مشتریان خارجی بیشتر تمایل به خرید زعفران نگین دارند. زعفران نگین خود به دو نوع سوپر نگین و شبه نگین تقسیم می‌شود.
زعفران دسته (دخترپیچ) رشته‌ای کامل است که قسمت قرمز و زرد رنگ زعفران را با هم دارد. به صورتی که بخش زرد حدود ۳۰ و بخش قرمز حدود ۷۰ درصد آن را تشکیل می‌دهد. در این نوع دسته‌بندی، زعفران دست نخورده است و کلاله‌های سه شاخه زعفران از بخش سفیدی زعفران (یا همان خامه زعفران) جدا نشده‌اند. چینش این مدل به صورت یک سویه و دو سویه انجام می‌گیرد. در چینش یک سویه خامه‌ها بر روی هم و کلاله‌ها نیز بر روی هم قرار می‌گیرند اما در چینش دوسویه کلاله‌ها در دو سمت و خامه‌ها در میان قرار می‌گیرند.
کنج زعفران جزء دسته‌بندی انواع زعفران قرار نمی‌گیرد. پس از این که سرگل را از دسته جدا می‌کنند قسمت ریشه یا سفیدی که در ایران به آن کنج یا زعفران سفید گفته می‌شود، باقی می‌ماند؛ این قسمت در اروپا به white(سفید) یا style (خامه) معروف است. باور عموم مردم بر این است که قسمت ریشه زعفران دارای عطر بیشتری است اما بررسی‌های علمی و آنالیزهای انجام شده نشان می‌دهد، بخش قرمز رنگ زعفران دارای مواد ارزشمندتری است. یکی از این مواد کروسین می‌باشد که داخل گیاه زعفران از بخش کلاله قرمز رنگ به بخش ریشه سفید رنگ حرکت می‌کنند و چون بخش خامه زعفران رطوبت بیشتری دارد، باعث می‌شود که عطر بیشتری از ریشه ی زعفران به مشام برسد. ریشه زعفران فاقد کروسین (مسئول رنگدهی زعفران) است اما خواص زعفران قرمز را دارد.
پرمصرف‌ترین و متداول‌ترین نوع زعفران جهت استفاده مردم می‌باشد و مصرف‌کنندگان با این نوع زعفران آشنایی بیشتری دارند. زعفران سرگل درجه‌بندی متفاوتی همچون ممتاز، سر قلم و سرریشه دارد ؛ در خارج از کشور به آن AII- Red به معنای کاملا قرمز می‌گویند. در زعفران سرگل که یک زعفران خالص است بخش خامه یا همان سفیدی زعفران کلا حذف شده و فقط بخش قرمز رنگ آن برجای می‌ماند؛ به همین علت به آن تمام قرمز می‌گویند. درجه بندی و قیمت زعفران سرگل، بسته به میزان ضخامت کلاله ها، ریز یا درشت بودن و وجود یا عدم وجود کلاله‌های شکسته متفاوت است.
تشخیص مرغوبیت سرگل کار دشواری است. کیفیت زعفران با دو شاخصه “طول کلاله” و “وجود یا عدم وجود تکه‌های سفید ریشه که با بار مخلوط شده و رنگ قرمز به خود گرفته اند” عیار سنجی شده و از ۱ تا ۳ درجه‌بندی می‌شوند.
فروشگاه اینترنتی زعفران ثمرگل با تولید و گردآوری بهترین زعفران، گران قیمت ترین ادویه جهان، سعی در لذت بخش تر کردن آشپزی و داشتن تجربه طعم خوش زعفران ایرانی را دارد.
شما مشتریان عزیز می‌توانید با مراجعه به سایت فروشگاه اینترنتی زعفران ثمرگل از تمامی محصولات ما دیدن کنید و برای سفارش و خرید آنلاین اقدام کنید.
تمامی محصولات فروشگاه زعفران ثمرگل با درجه کیفی بالا و مناسب ترین قیمت عرضه می‌گردد وبرچسب اصالت کالا درج شده روی محصولات ثمرگل این تضمین را به شما مشتریان عزیز می‌دهد تا با خیال راحت، مرغوب ترین زعفران ایرانی را خریداری کنید.
